Sarıkamış'ta önde gelen bu kişilere kameramızla zoom yaparak biraz daha yaklaşalım; Altıncı yazı

Ticaret, eğitim, aristokrat yaşam, incelik ve zarafet içindeki bu ailenin evi 1936'da Sarıkamış'tadır ve Sarıkamış, dünyaya açılan iletişim kapısıdır ve ailenin ilk ve tek yazım dili Türkçe'dir demiştim.

Değerli İzleyici,
Öteki yurt parçasını ise bu çekirdek ailenin çağına göre ileri bir model olan üretim araçları ve üretilenler açısından sırası gelince izleyeceğiz. Bugün ise, aile bireylerine biraz daha 'zoom' yaparak yaklaşacağım.

Arkada ayakta duran eğitimli dört erkeğin duruşunda sıradanlık yok.

Temel aileden iki erkek kardeş, iki kız kardeşin eşleri dört erkek var.

Ayakta arka merkezde ortada yanyana iki erkek kardeş. Büyük olan, küçük kardeşin sağında.
Bu saygın hiyerarşi simgesidir.

Dört erkek, kilimdeki altıgen dört adet göbek ortasındadır. Bunun altıgen olduğunu yan boşlukta yerini alamayan üçüncü en büyük kız kardeşin eşi için boş bırakıldığını düşünüyorum. Sol uçtaki damat/a oranla daha kıdemli olan damat, büyük kardeşin sağındadır. Daha küçük yaşta olan damat, küçük kardeşin ve dört erkeğin solunda yerini almış. Açıklanmasını bekleyen hiyearşi simgesidir tüm bunlar.

İncelenirse Sarıkamış, çayırdaki ev önünde çekim yapıldığı anlaşılır. Ahşap balkona kilim gerilerek arka kapatılmış fotoğrafçı tarafından.

Daha önce de değindim, bu fotoğrafçı gerçekten işini iyi biliyor!

Bu satırların yazarı dünyanın her yerinden, on binlerce fotoğraf çekimi deneyimine dayanarak diyor ki, fotoğrafçı daha 1936’da, o günkü teknoloji ile bu işi iyi öğrenmiş ve burada bir dahi gibi tam uygulamış.

Bireylerin yüz tenlerine vuran doğal ışık, arkadaki balkonun loşluğunda yitmesin diye, bu; BİR, arkada ayakta duranların koyu renkli giyimleri ile bu; İKİ, görüntüde ışık payının artması için canlı renklerle grafikler çizen bir kilim kullanması fotoğrafçı açısından ustaca bir seçim.

Yoksa çiçekli bir başka kilim de kullanabilirdi. Fotoğrafçı ayırdında bunun. Belli ki, sunulan kilimlerden birisi seçilmiş ve oraya asılmış.

Bu fotoğrafa poz verenler bu işin ne kadar ciddiyet istediğinin ayırdındalar.

Burada bir oyun da var!

Şöyle; Bu fotoğraftaki kişilerden kaçı objektife bakıyor? Özellikle bakın! Çocuklar, evet, objektife kilitlenmiş durumdalar!

Tüm çocuklar merak ve heyecanla bakıyorlar işte. Neden ve nasıl? Fotoğrafçı bu işi nasıl başarmış?*

Kızkardeşlerden en büyük olan, eşi ve üç çocuğu ile; ayaktaki küçük erkek kardeşin hamile eşi ve beş kardeşin ablası bu fotoğrafta yok.
Önde oturan üç bayan var. Orta merkezde yanlarına aldığı beş çocuğu ile görüntüye giren bayan, büyük ağbinin eşidir ve iki yanına kıdem sırasına göre bir görümcesini sağına, genç görümcesini ise sol yana almış.

Açıklanmasını bekleyen töresel ve törensel hiyerarşi simgesidir bunlar.

Gelecek yazılarda, bu, beş kardeşten oluşan çekirdek ailenin, bir ayağını kondurduğu Sarıkamış’a paralel, 25 km öteki ikinci ayağı çevresini de sırası geldikçe görsel malzemelerle sizlere sunacağım.
Sevgi, içtenlik...

Tekin SonMez
Stockholm, 4 Ocak 2010

*Bu soruların ikisine doğru yanıt verenlere, bu satırların yazarı, imzalı bir kitabını armağan edecektir.